Jak rozpoznać kamienie szlachetne?

Nie wszystko złoto, co się świeci i nie każdy błyszczący, pięknie wyglądający klejnot to kamień szlachetny. Jak rozpoznać kamienie szlachetne i odróżnić je od niemal identycznych, syntetycznych zamienników? Oto kilka wskazówek.

Czym jest kamień szlachetny?

Kamienie szlachetne to odmiany niektórych minerałów i skał, które cechuje rzadkość występowania, a także charakterystyczny wygląd. Mówimy tu przede wszystkim o ciekawej kolorystyce, przezroczystości i jednorodności.

Kamienie te tworzone są przez naturalne procesy geologiczne, a ich wartość jest określana na podstawie ich pochodzenia, czystości, rozmiaru, kształtu i popularności. Te najcenniejsze używane są w jubilerstwie do wytwarzania pięknej i trwałej biżuterii.

Kamienie szlachetne od wieków są postrzegane jako symbole bogactwa, władzy i prestiżu, a także jako talizmany, mające chronić przed złem, chorobą czy też zapewnić miłość i dobrobyt.

Kamienie szlachetne – jak rozpoznać?

Często już na pierwszy rzut oka widać, że oferowane kamienie nie są prawdziwe – zazwyczaj możemy stwierdzić to po niskiej cenie. Co jednak, jeśli naszyjnik, pierścionek czy kolczyki nie wzbudzają podejrzeń ceną, ale nie jesteśmy pewni, czy „błyskotka” to dzieło naturalnych procesów, czy maszyny?

Najlepiej powierzyć tę kwestię specjalistom: gemmologom lub jubilerom, którzy mają ogromną wiedzę i doświadczenie w pracy z materiałami biżuteryjnymi. Dobre salony jubilerskie oferują kamienie z odpowiednimi certyfikatami oraz posiadają sprzęty niezbędne do identyfikacji klejnotów, jak na przykład filtr Chelsea, który pomaga potwierdzić lub wykluczyć autentyczność kamieni kolorowych.

Istnieje jednak kilka sposobów, dzięki którym możemy wstępnie potwierdzić naturalne pochodzenie kamieni.

Dowiedz się również:

Jak dbać o złotą biżuterię?

Jak dobrać rozmiar pierścionka lub obrączki?

Jak sprawdzić, czy diament jest prawdziwy?

Diament to kamień szlachetny zbudowany z węgla – jest on jednym z najtwardszych minerałów na Ziemi. Jego twardość wynika z budowy krystalicznej, w której atomy węgla łączą się ze sobą w tetraedry, tworząc strukturę o bardzo mocnych wiązaniach chemicznych.

Kamienie te są zwykle bezbarwne lub mają delikatny odcień żółty, brązowy albo szary.

Diamenty są najczęściej używane do wyrobu biżuterii (na przykład pierścionków zaręczynowych), ale ze względu na swoją niesamowitą trwałość wykorzystuje się je również w przemyśle do produkcji narzędzi tnących, wiertniczych i szlifierskich.

Ocena jakości diamentu odbywa się na podstawie tzw. 4C: koloru, czystości, wagi karatowej oraz szlifu. Im wyższa jakość, tym oczywiście wyższa wartość diamentu.

Nie ma wątpliwości, że aby sprawdzić, czy diament jest prawdziwy, najlepiej skorzystać z usług specjalisty w dziedzinie gemmologii, który zazwyczaj dysponuje profesjonalnym sprzętem i może pochwalić się dużym doświadczeniem w pracy z kamieniami szlachetnymi. Istnieje również kilka „domowych” sposobów, które mogą pomóc w identyfikacji diamentu.

Test z wodą – wrzuć diament do naczynia z wodą i obserwuj, co się dzieje. Jeśli diament jest prawdziwy, powinien pozostać na dnie, ponieważ jest cięższy od wody. Fałszywy diament lub kamień szlachetny, który nie jest diamentem, może unosić się na powierzchni wody lub opadać na dno zbyt szybko.
Test ognia – trzymaj diament nad źródłem ognia (na przykład nad zapalniczką) przez kilka sekund, a następnie połóż go w zimnej wodzie. Jeśli diament jest prawdziwy, to nie powinien ulec uszkodzeniu, podczas gdy inne kamienie szlachetne, takie jak szafiry i rubiny, mogą pęknąć lub rozsypać się wskutek nagłych zmian temperatury.
Test światła – oświetlona cyrkonia mieni się wszystkimi kolorami tęczy, diament natomiast powinien odbijać jedynie łagodne odcienie szarości i bieli.

Jak rozpoznać prawdziwy rubin?

Rubin należy do grupy korundów. Charakteryzuje się intensywnym, głębokim, czerwonym kolorem, który uzyskuje dzięki obecności domieszki chromu w krysztale korundu.

Klejnot ten jest jednym z najcenniejszych i najbardziej pożądanych kamieni szlachetnych, a jego wartość jest określana przez barwę, czystość, rozmiar i szlif. Rubin występuje zazwyczaj w różnych odcieniach czerwieni, aż do ciemnego, winnego bordo.

Żeby rozpoznać prawdziwy rubin, musimy zwrócić uwagę na kilka jego cech. Oto one.

Kolor – prawdziwy rubin powinien mieć intensywną, czerwoną barwę z domieszką fioletu. Różowy lub pomarańczowy kolor jest często charakterystyczny dla syntetycznych rubinów.
Twardość – prawdziwy rubin nie powinien ulec zarysowaniu pod wpływem „drapania” paznokciem, igłą, czy monetą – jest jednym z najtwardszych minerałów, a jego twardość wynosi 9 w skali Mohsa.
Przezroczystość – rubin powinien być klarowny, mieć dużą przezroczystość. Jeśli kamień jest matowy lub zawiera w sobie wtrącenia, może to być oznaką, że jest szlifowany z kamienia szlachetnego o niższej jakości lub jest sztuczny.

Jak rozpoznać szafir?

Szafir również należy do grupy korundów. Charakteryzuje się intensywną, niebieską barwą, ale może też występować w innych kolorach, takich jak różowy, żółty, zielony, pomarańczowy czy fioletowy.

Kamień ten jest bardzo odporny na zarysowania i uszkodzenia, często stosuje się go w produkcji zdobionych kolczyków czy naszyjników w typie kolii.

To właśnie niebieski szafir jest szczególnie pożądany na rynku, a jego wartość zależy od intensywności koloru, czystości, rozmiaru i szlifu. Szafiry o intensywniejszym, niebieskim kolorze są zazwyczaj droższe niż te o pastelowej barwie. Za najcenniejsze szafiry uznawane są te wydobywane w regionie Mogok w Birmie.

Jak rozpoznać szafir? Oto kilka wskazówek.

Kolor – najważniejszą cechą szafiru jest jego intensywna niebieska barwa. Szafir powinien mieć jednolity kolor, bez żadnych plam lub obszarów o innym odcieniu.
Połysk – prawdziwe szafiry nie odbijają żadnych innych kolorów, gdy przemieszczają się w świetle – poświata powinna być niebiesko-biała.
Inkluzje – jeżeli kamień posiada drobne zanieczyszczenia wewnętrzne, może to świadczyć o jego oryginalności.
Twardość – szafir jest również minerałem o dużej twardości – nie powinien rysować się czy odpryskiwać.

Szmaragd – jak rozpoznać ten kamień?

Szmaragd to kamień szlachetny z grupy berylów. Jego intensywna, zielona barwa jest wynikiem obecności domieszek chromu lub wanadu w strukturze krystalicznej.

Szmaragdy są jednymi z najcenniejszych kamieni szlachetnych i często są stosowane do produkcji biżuterii, takiej jak pierścionki, kolczyki, naszyjniki czy broszki. Za najbardziej cenione uznawane są szmaragdy kolumbijskie – charakteryzują się wyjątkową, elektryzującą, zieloną barwą i małą liczbą wtrąceń.

Szmaragdy są stosunkowo miękkie w porównaniu z innymi kamieniami szlachetnymi. Ich twardość wynosi 7,5-8 w skali Mohsa. Oznacza to, że są one bardziej podatne na zarysowania i uszkodzenia.

Przy zakupie biżuterii ze szmaragdami warto więc zwrócić uwagę nie tylko na jakość szlifu, ale również na to, czy kamienie są odpowiednio zabezpieczone. Oto kilka cech, które odróżniają naturalne szmaragdy od tych syntetycznych.

Kolor – szmaragdy są dychroiczne, co oznacza, że mają więcej niż jedną barwę. Najczęściej są to barwy niebieskozielona i żółtawo-zielona.
Czystość – większość szmaragdów zawiera wtrącenia, które nazywane są „dżunglą” i nadają im charakterystyczny wygląd.

Jak sprawdzić, czy topaz jest prawdziwy?

Topaz to kamień szlachetny należący do grupy krzemianów. Jest to minerał krystaliczny, który występuje w różnych kolorach, najczęściej w odcieniach niebieskim, żółtym, brązowym, różowym. Popularne są również topazy bezbarwne.

Topaz jest stosunkowo twardy (8 w skali Mohsa), w naturze najczęściej występuje w formie kryształów.

Topaz można rozpoznać po kilku cechach.

Waga – topaz jest stosunkowo ciężki – ma większą wagę niż inne kamienie szlachetne w tym samym rozmiarze.
Tekstura – prawdziwy topaz przy dotknięciu wydaje się śliski.
Właściwości fizyczne – przy podgrzewaniu lub pocieraniu topaz staje się naładowany elektrycznie – końce kryształu mogą przyciągać kurz i papier.